Preventie
Ziekenhuizen
Beleidsontwikkeling
Werkklimaat
Patiëntaspecten
Digitalisering
Eerste lijn
langdurige zorg
Nieuws
Archief
Evaluaties van eerdere beleidsplannen leren: Belooft de ggz te veel voor 2035?
Door Elsbeth de Ruijter en Jos Brinkmann, raad van bestuur GGZ Noord Holland Noord. Besproken...
AYA-kankerzorg in Nederland en België
Meer aandacht nodig voor preventie en voor zorg tijdens en na de periode dat adolescenten en...
Tweederde van de wijkverpleging in Nederland versterkt zorgzame buurten: een goed plan
Guus Schrijvers interviewt Jos de Blok, eigenaar van Buurtzorg. Besproken Transformatieplan: De...
De Coronacrisis, vele leerpunten maar geen lering
Door Wim Schellekens. Een gedegen evaluatie van de essentie van de aanpak van de Corona-Pandemie is nog niet verschenen. In dit artikel wordt na een aantal reflecties over de drie rapporten van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid een eerste aanzet voor zo’n...
Ook spoedzorg is een prestatie
Door Hugo Keuzenkamp. De huidige ontwikkeling In 2023 publiceerde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving het rapport ‘Met de stroom mee’. Het is een romantisch pleidooi voor samenwerken in plaats van concurreren, solidariteit in plaats van betalen en leren...
Zorg met weinig waarde: onderzoek onder patiënten is leerzaam
Door Hester van de Bovenkamp. In een zorgsysteem onder druk is er in toenemende mate aandacht voor efficiënt zorggebruik en het tegengaan van het leveren van zorg met weinig toegevoegde medische waarde. Om dit te kunnen doen is inzicht nodig in wat dan zorg met...
Poliovaccin: immense druk leidde tot grote schade aan integere ontwikkeling en implementatie
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Polio-epidemieën in het verleden Polio of kinderverlamming was al in de prehistorie bekend. Volgens afbeeldingen op Egyptische grafstenen uit 1500 v.Chr, waarvan een voorbeeld hieronder staat, zouden de overledenen...
Belgische ervaringen leren: Rijksdatastaat Zorg is van belang als wettelijk kader
Door Lies van Gennip, Lisette van Gemert-Pijnen, Jan Christiaan Huijsman, Marcel de Krosse en Guus Schrijvers. In deze nieuwsbrief verschijnen met enige regelmaat stukken van onze hand over belemmeringen in de digitale zorginfrastructuur. Marktwerking, polderen...
Nederlandse beleidsmakers doen er slim aan om Belgisch gezondheidsbeleid bij te houden
Door Guus Schrijvers, redacteur. Besproken boek: 10 Franke vragen aan Frank, Marc Coenen in gesprek met Frank Vandenbroecke, Pelckmans Uitgevers te Kalmthout, 246 pagina’s.prijs 22 euro.|Ook verkrijgbaar als e-book (15 euro) en als luisterboek. ...
De Wet Langdurige zorg werkt hospitaliserend voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen
Guus Schrijvers interviewt Jan Berndsen. In 2015 ging de financiering vanuit de Wet Langdurige Zorg (WLZ, voorheen AWBZ) voor cliënten in de sector Beschermd Wonen over naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). In 2018 startte een lobby om cliënten waar het...
NZa: minder ouderen naar huisartsenpost en spoedeisende hulp geconstateerd
Door Nicole Zwaga, kaderhuisarts spoedzorg. In Nederland wordt de acute zorg 24/7 geleverd door verschillende hulpverleners. Om knelpunten te monitoren en te anticiperen op toekomstige uitdagingen monitort de Nederlandse zorg Autoriteit (NZA) relevante cijfers en...
Zwijndrecht zet stap om instroom jeugdhulp terug te dringen
Door Marlies Kraaijeveld, Regiomanager Jong JGZ te Zwijndrecht. Introductie door de redactie Eén op de zeven jeugdigen heeft contact met een vorm van jeugdhulp. Dat is vier keer zo veel als 20 jaar geleden. De aanname is dat een groot deel van die kinderen en jongeren...
Samenwerken zorg en sociaal domein heeft de toekomst
Besproken rapport: L Dekker L, M Busch en J Rözer e.a. , Zorg en sociaal domein. Themaverkenning bij de Volksgezondheid Toekomst Verkenning, RIVM, 2024, 68 pagina's. Door Ina Boerema, socioloog. De themaverkenning Zorg en Sociaal domein (2024) van het RIVM is...
Minder registratie verkort wachtlijsten en verhoogt werkplezier
Door Guus Schrijvers, redacteur. Interview met Toosje Valkenburg, huisarts en Speciaal gezant van de Regiegroep Aanpak Regeldruk. Aan het eind van dit jaar registreren zorgprofessionals twee uur per week minder. De helft daarvan is bestemd voor eigen ontwikkeling...
Leerpunten over communicatie uit de Corona periode voor een volgende pandemie
Door Wim Schellekens, arts. Besproken artikel : Jop de Vrieze, Hoe de overheid coronabeleid overbracht aan burgers, Ned Tijdschr Geneeskd. 2025;169:C5788: 22 januari 2025 Het artikel van Jop de Vrieze benoemt een aantal belangrijke aspecten van het...
Nierstenen in heden en verleden
Door Karel-Peter Companje en Ton Kappelhof. Nierstenen in heden en verleden Heden ten dage is het hebben van nierstenen nog steeds een pijnlijke tot zeer pijnlijke kwaal. Dankzij de hedendaagse medische technologie met vergruizing, kijkoperaties of medicatie...
We zijn te beperkt bezig in het beleidsland van de zorg
Door Robert Mouton en Guus Schrijvers, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. Is Nederland goed bezig met de zorg? De vraag stellen is hem beantwoorden zou je zeggen. Laten we inzoomen op drie kwesties: De manier waarop zorgbeleid ontstaat,...
Regionalisatie van de zorgvraag, zou de vraagzijde niet de transitie moeten sturen?
Door Pieter Vos. Transitie zorgaanbod herijken In 2025 doen zich drie gelegenheden voor om ons te bezinnen over de transitie van het zorgaanbod: hoe gaan wij daarmee verder? In de eerste plaats zou de voortgang van het Integraal Zorgakkoord...
Aanbevelingen over zorg op afstand in de diabetes richtlijn. Helpt dat?
Door Bart van Pinxteren, huisarts, Hans Peucker, huisarts en Rube van Poelgeest, Zorg ICT-expert. Achtergrond In oktober 2021 verrichtte, mede op initiatief van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), een onderzoeksteam van de vakgroep...
Zweedse huisartsen diagnosticeren beter dan ChatGPT, maar het verschil wordt kleiner
Door Rasmus Arvidsson, Ronny Gunnarsson, Artin Entezarjou, David Sundemo en Carl Wikberg, allen werkzaam als huisarts bij de Universiteit van Gotenburg te Zweden. Samenvatting van het artikel van: Arvidsson R, Gunnarsson R, Entezarjou A, et al. ChatGPT (GPT-4)...
Verandering van leefstijl na de diagnose kanker is vaak zinvol
Door Hiltje de Graaf, internist-oncoloog en zorgcriticus. Een persoonlijke noot Als kankerspecialist kwam ik vaak patiënten tegen die erg gemotiveerd waren om hun leefstijl te veranderen op het moment dat ze de diagnose kanker kregen. Een veel voorkomende...
Leerpunten over communicatie uit de Corona periode voor een volgende pandemie
Door Wim Schellekens, arts. Besproken artikel : Jop de Vrieze, Hoe de overheid coronabeleid overbracht aan burgers, Ned Tijdschr Geneeskd. 2025;169:C5788: 22 januari 2025 Het artikel van Jop de Vrieze benoemt een aantal belangrijke aspecten van het...
De Stimuleringsregeling Wonen en Zorg (SWZ): het vervolg laat op zich wachten!
Door Karel van Berk. Minister Helder noemde Het Ouden Huis te Bodegraven bij haar bezoek in januari 2024 een voorbeeld. Dat was eervol voor mij als mede-initiatiefnemer. Het bood mij de gelegenheid om een paar kritische noten te plaatsen bij de toen nog operationele...
Gebruik bij gezondheidsberichten humor, video’s en interactieve internetgroepen!
Door Špela Dolinšek, Christin Scholz, Stefano Giani, Julia van Weert, Bas van den Putte en Corine Meppelink, allen werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam. Zij vatten hieronder hun recente Engelse wetenschappelijke publicatie samen. Samengevat artikel: S Dolinsek,...
Over de opkomst van cardiovasculair bevolkingsonderzoek
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Hartfalen en wetgeving voor onderzoek In de jaren 1940-1950 overleed in de VS één op de twee mensen aan hartfalen. Het overlijden van president Roosevelt op 12 april 1945 stimuleerde het politiek en medisch debat om door...
Beleidsontwikkeling gezondheidszorg kan eenvoudiger
Door Robert Mouton en Guus Schrijvers, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. Beleidsontwikkeling vindt in en rond de gezondheidszorg gefragmenteerd plaats. Afstemming vergt veel overleg. Eigenstandige instellingen zoals NZa en ZiNL ontwikkelen meningen en...
Patiënten-belang of gevestigd belang? Invoering van minimum volumenormen
Door Wim van Harten. Waar ga ik naartoe als ik kanker krijg? Dit is bij de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) de meest gestelde vraag. Zij worstelen erg met het antwoord, vooral omdat adequate kwaliteitsinformatie ontbreekt. Hoe vaak...
Ozempic etc., het paard achter de wagen…. Of voor de wagen (van big pharma)?
Door Erik Buskens. Het kan niemand zijn ontgaan dat we te maken hebben met een epidemie van overgewicht (>50% in enkele decennia verder toenemend naar bijna 2/3e), en dat is bijzonder slecht nieuws voor de volksgezondheid en de economie. Dat is schijnbaar een...
Nederland koploper in coördinatie en informatie-uitwisseling binnen de eerste lijn
Door Simone van Dulmen, Janine Liefers, Eva Verkerk en Philip van der Wees. Samenvatting van het rapport: Dulmen S van, J Liefers, E Verkerk en P van der Wees, International Health Policy Survey 2022, Onderzoek onder huisartsen in tien landen, Commonwealth Fund,...
Betere uitkomstinformatie vraagt om een rigoureuze aanpak
Door Jaap van den Heuvel, lid RvB Sint Maartenskliniek (a.i.) en em. hoogleraar Health Care Management. Vorig jaar oktober publiceerde de Nederlandse Zorg Autoriteit (NZA) haar onderzoek over transparantie van uitkomstinformatie van medisch-specialistische zorg op...
Een leefstijlgedragsveranderingsprogramma via een mobiele gezondheids-app verlaagt de zorgkosten en verbetert de gezondheid
Door Elena Agachi, Jochen Mierau, Koert van Ittersum en Tammo Bijmolt. Samenvatting van: E Agachi E, JO Mierau, K van Ittersum and THA Bijmolt, The impact of a lifestyle behaviour change program on healthcare costs: Quasi-experimental real-world evidence from an...
Chronische beademing in de thuissituatie is een uitstekend voorbeeld van regionale samenwerking met internationale erkenning
Door Michael Gaytant, internist en medisch coördinator Centrum voor Thuisbeademing UMC Utrecht en Peter Wijkstra, longarts en hoogleraar chronische ademhalingsondersteuning. Inleiding Een patiënt die chronisch beademd wordt is buiten het ziekenhuis afhankelijk van...
Vaccinatiebeleid en de roodvonkepidemie van 1927-1929
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Roodvonkepidemieën en verpleging De ontwikkeling van een vaccin tegen het coronavirus was een moeizaam karwei. Een vroeger voorbeeld van een epidemie met onderzoek naar een geschikt vaccin is de zorg bij de...
Tien suggesties voor het hoofdlijnenakkoord ouderenzorg van de regering-Schoof
Door Robert Mouton en Guus Schrijvers, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. In de beleidsnotitie “niet van later zorg” van VWS (2007) wordt uitvoerig stilgestaan bij de toekomstige arbeidsvraag. Ook latere rapporten van de WRR, de SER, het RIVM, de RVS en...
Interview minister Frank Vandenbroucke (België) over vapeverbod en andere politieke kwesties
Door Guus Schrijvers en Robert Mouton, redacteuren. Belgische en Nederlandse kranten publiceerden de afgelopen week dat vanaf 1 januari een verbod geldt voor de verkoop van wegwerp vapes. Hoe heb je toestemming gekregen van de Europese commissie om dit verbod...
Cultuur sensitieve dementiezorg: na zuiver diagnosticeren volgt zuinige zorg
Door Fuusje de Graaff, medisch antropoloog Besproken publicatie: Lazaar, N., Franzen, S., Van Den Berg, E., Van Bruchem-Visser, R.L., & Papma, J.M. Leidraad voor cultuursensitieve dementiediagnostiek in de geheugenpolikliniek, Uitgave Alzheimercentrum, Erasmus...
Revisie in aantocht van EU geneesmiddelen-wetgeving
Door Evert Jan van Lente. De stand van zaken De Europese Commissie heeft in 2023 een voorstel voor een volledige revisie van de EU-geneesmiddelen wetgeving aan het Europese Parlement en de Europese Raad voorgelegd. Het is de grootste vernieuwing van de...
eHealth, een multidisciplinaire aanpak voor onderzoek, theorie en ontwerpen in een nieuwe uitgave
Door Lisette van Gemert-Pijnen, Hanneke Kip, Saskia Kelders en Nienke Beerlage-de Jong. Er is een toenemend aanbod van eHealth in de gezondheidszorg, technologie ontwikkelt zich snel en de vraag is hoe in de praktijk grip te krijgen is op tal van mogelijkheden...
Hoe staan onze ziekenhuizen er financieel voor?
Door Wim van Harten. Meer dan in voorgaande jaren is in diverse rapporten de verslechterde financiële situatie van de Nederlandse ziekenhuizen onderstreept: de jaarlijkse BDO Benchmark en themagerichte rapportages van KPMG en Gupta over financiële kenmerken van...
“Als ik minister zou zijn, stelde ik beleid vast zonder invloed van de voedingsindustrie” (Jaap Seidell)
Door Paul van der Velpen. Wereldwijd is het aantal mensen met overgewicht spectaculair gestegen. De helft van de wereldbevolking is op dit moment te zwaar. Het aantal mensen met ernstig overgewicht, obesitas, is in Nederland verdrievoudigd van 5% begin...
Kuren en kuuroorden: al sinds de oudheid populair
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Wellness in heden en verleden Kuren, of zoals in moderne termen wellness, in warme of thermaal baden is in het laatste decennium ook in Nederland weer populair. Het Kuuroord Nieuweschans is een kuuroord met...
Coalitie en oppositie: pak bekostiging medisch specialistische zorg aan maar niet met een verplicht dienstverband
Door Guus Schrijvers en Robert Mouton, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. Een aantal weken geleden stelde VVD-kamerlid Judith Tielen een dienstverband voor alle vrijgevestigde medisch specialisten voor. Zij nodigde minister Agema uit om voor de...
Vooruitgang in de zorg: van het licht der wetenschap in de black box van de AI?
Door Prof.mr. Jaap Sijmons (Universiteit Utrecht). Inleiding Er zijn nog geen rechtszaken over toepassing van artificiële intelligentie (AI) in de zorg, maar dat is een kwestie van tijd, stellen Van Kolfschooten en Wijne in een recente publicatie over dit...
Waarom het prima is dat huisartsen minder visites doen
Door Henk Schers, hoogleraar regionale netwerkvorming vanuit de huisartsgeneeskunde (Radboudumc). Huisartsen leggen steeds minder huisbezoeken af. Dat is de belangrijkste boodschap uit het jaarlijkse rapport van het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de...
De Treeknormen worden over de gehele linie niet gehaald
Door Guus Schrijvers, redacteur. Besproken beleidsdocument: Monitor Toegankelijkheid van zorg, NZA, 14 november 2024,18 pagina’s. Op 14 november bracht de Nederlandse Zorgautoriteit de derde monitor in 2024 over de toegankelijkheid van de zorg uit. Dit...
Marcel Levi over toegankelijkheid van de zorg: anders organiseren lost al veel op
Door Guus Schrijvers, redacteur. Op 14 november bracht de Nederlandse Zorgautoriteit de derde monitor in 2024 over de toegankelijkheid van de zorg uit. Elders in dit nummer staan belangrijke uitkomsten van deze monitor. Guus Schrijvers legde die voor aan Marcel...
Curatieve zorg: markt en vertrouwen in historisch perspectief
Door Karel-Peter Companje. Marktwerking bij de verzekering van curatieve zorg in het verleden? Op 5 december 2024 heb ik een presentatie gegeven over het private ziekenfondsbestel van voor 1941. Het was weer teruggaan in de tijd met vergelijkingen naar...
Duitse “ziekenhuisrevolutie” met kosten van € 50 miljard door Bundestag en Bundesrat aangenomen
Door Evert Jan van Lente. De aangekondigde “ziekenhuisrevolutie” (we berichtten hierover op 16 November 2023) kon de Bundesrat (bestaande uit de regeringen van de deelstaten) verrassend op 22 November 2024 passeren. Daarmee treedt de wet op 1 Januari 2025 in...
Hysterie: over een gestorven ziekte
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Hysterie als geestesziekte? Voor de hysterie geldt, ik zou haast zeggen in nog meerdere mate, wat ik van de syfilis gezegd heb, dat het n.l. eene ziekte is waarover men onder leeken niet durft te spreken. Menige...
Interview Erik Scherder : “Huidige beweegbeleid werkt niet. Er is meer gezondheidsbescherming nodig”
Door Paul van der Velpen en Guus Schrijvers. De invloed van meer bewegen op de volksgezondheid is aanzienlijk. Het gezondheidseffect is relatief het grootst wanneer mensen hun leefstijl veranderen van “helemaal niet bewegen” naar een “beetje bewegen”, zoals een...
Deprescribing: een integraal onderdeel van een optimaal voorschrijfbeleid, maar hoe dan?
Door Tessa de Vos, afbouw-apotheker. Besproken artikel: Langford AV et al, What do clinical practice guidelines say about deprescribing? A scoping review.BMJ Qual Saf, 2024 May 24 Persoonlijke noot vooraf Het is zo’n vier jaar geleden dat ik mij...
Barcodes in de zorg, patiëntveiligheid en efficiency door gedragsbeïnvloeding
Door Els van der Wilden. In juni ’24 verscheen een interessant artikel in het British Medical Journal. Dit in een tijd waarin extra aandacht voor duurzaamheid, het verlagen van administratieve lasten en werkplezier geboden is. Hier ga ik in op dat artikel. Dat...
Vijfentwintig jaar Ksyos: mijn ervaringen met het digitale ziekenhuis
Door Leonard Witkamp, oprichter van Ksyos. Een persoonlijke noot Met veel respect keek ik naar de zojuist gepensioneerde dermatoloog die ik geen groter genoegen kon doen dan mijn praktijk in het ziekenhuis te laten waarnemen. Hij was zojuist afgezwaaid...
Medicatieproblemen gaan omlaag en kwaliteit van leven omhoog bij betere farmaceutische overdracht bij ontslag
Door Clementine Stuijt. Besproken dissertatie: C.C.M. Stuijt, The impact of targeted pharmaceutical care interventions on clinical -and patient-related outcomes, proefschrift verdedigd op 18 september 2024 aan de Radboud Universiteit te Nijmegen ...
Een verbindend verhaal en toegewijde ambassadeurs bevorderden Kansrijke Start
Door Joyce Molenaar, die hieronder haar recente proefschrift samenvat. Besproken dissertatie: Joyce Molenaar. A solid start for the Dutch first thousand days-approach. Insights into program adoption, monitoring and cross-sectoral collaboration, PhD thesis, Leiden...
Wetgeving duurzaamheid heeft impact op financiering, zorginkoop en reputatie
Door Myrthe Ekelmans, werkzaam bij het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WfZ). Vaak worden verduurzaming en duurzaamheidsverslaggeving in de eerste instantie vooral gelinkt aan grote multinationals in de industrie. Maar de nieuwe CSRD-wetgeving geeft een hele...
Arnold Fey (1633- 1679) vrije meester en orthopeed avant-la-lettre
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. De medische stand bestond in de zeventiende eeuw uit de universitair afgestudeerde doctores medicinae en de volgens gilderegulering opgeleide chirurgijns. Daarnaast bestond een minder bekende groep medisch geschoolden,...
Professionele continuïteit van zorg: een kwaliteitsaspect dat meer aandacht verdient
Door Guus Schrijvers en Robert Mouton, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. In 2003 publiceerden Haggerty en collega's het artikel Continuity of care: a multidisciplinary review. Zij lazen 314 publicaties over dit onderwerp over de periode 1966 - 2001....
Verruim de mogelijkheden voor het zelfgekozen levenseinde
Door Fransien van ter Beek, Voorzitter Raad van Bestuur NVVE (Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde). Nederland heeft een euthanasiewet om trots op te zijn, maar steeds duidelijker wordt dat er meer keuzevrijheid van sterven gewenst is. Dat moet...
Van Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg naar Generiek Kompas, samen werken aan kwaliteit van bestaan
Door Petrie Roodbol, em. hoogleraar verplegingswetenschappen UMCG. Achtergrond In 2017 stelt het Zorginstituut het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg vast, de wettelijke basis voor de kwaliteit van de verpleeghuiszorg en wat cliënten en hun naasten ervan mogen...
Frank Robben, een Belgisch informaticus, jurist en ambtenaar
Door Guus Schrijvers, Marcel de Krosse en Lies van Gennip. In september spraken de auteurs van dit artikel urenlang met Frank Robben, grondlegger van de Kruispuntbank en het eHealth-platform van België. De informatie uit dat gesprek staat in de vorige editie...
Voorkomen van kanker is moeilijker dan genezen
Door Hiltje de Graaf, internist-oncoloog en zorgcriticus. Besproken artikel: Bian et al, Healthy lifestyle and cancer survival: A multinational cohort study Int J Cancer, 15 mei 2024 Inleiding Iedereen kent het spreekwoord ‘voorkomen is beter dan...
Kabinet Schoof: Scherp Nederlandse alcoholbeleid aan: dat bespaart overheidsgeld
Door Wim van Dalen en Sandra van Ginneken, resp. directeur en beleidsmedewerker van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP. Alcoholschade onacceptabel hoog Wie de omvang van de alcoholproblematiek in Nederland tot zich door laat dringen, kan...
Adaptief personeelsbeleid op de ICU
Door Jan Willem Fijen, internist - intensivist. Inleiding De druk op het gezondheidszorgsysteem is de afgelopen jaren toegenomen. Dit komt door enerzijds toegenomen maatschappelijke verwachtingen over wat de gezondheidszorg te bieden heeft en door een...
De Engelse zweetziekte: een epidemiologisch en virologisch raadsel
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Hoe ingrijpend de coronapandemie ook was: het coronavirus zelf was bekend. Dat was anders voor sommige epidemieën in het verleden waarvan de symptomen duidelijk waren, maar waarvan het nog steeds onduidelijk is wat het...
Gezondheidsdoelen in de wet? Niet doen! (Deel 2)
Door Robert Mouton en Guus Schrijvers, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. Inleiding Het begint zo langzamerhand een repetitie te worden van wetenschappers, instanties, preventiedeskundigen en andere geïnteresseerden om te pleiten voor het...
Zorgverzekeraars: van randvoorwaarde naar regievoerder
Door Jaap van den Heuvel, voorzitter RvB Sint Maartenskliniek (a.i.) en em. hoogleraar Health Care Management. Het was een jaar of vijf geleden dat ik voor het eerst naar een regiobijeenkomst van de NVZ ging. De toen kersverse nieuwe voorzitter kwam kennismaken, maar...
Verloskundige Samenwerkingsverbanden ondersteund in een volgende stap: nu echt vooruit naar de toekomst!
Door Marije Droogendijk, voorzitter van de Federatie van Verloskundige Samenwerkingsverbanden. Verloskundige samenwerkingsverbanden sinds 1996 Vanaf 1996 zijn er in Nederland in wisselende vormen Verloskundig Samenwerkingsverbanden (VSV’s) ontstaan....
Bouwen van een duurzame (regionale) preventie-infrastructuur vordert langzaam maar zeker
Door Paul van der Velpen, oud-directeur van de GGD Amsterdam en auteur van het op 4 oktober verschenen boek Meer gezonde jaren voor iedereen. Onze volksgezondheid moet worden versterkt. Het doel is door alle ministeries scherp geformuleerd: In 2040 leven alle...
Leren van het Belgische model: Databeschikbaarheid hoeft geen miljarden te kosten
Door Lies van Gennip, Marcel de Krosse en Guus Schrijvers. Afgelopen september maakten wij een studiereis naar Brussel. Doel van onze reis was kennis te maken met de publieke Kruispuntbank voor de Sociale Zekerheid in België, een al langer bestaand instituut...
Verpleegkundigen tijdens een pandemie: een terugblik en een vooruitblik
Door Annemarie de Vos, Eline de Kok, Susanne Maassen, Monique Booy & Anne Marie Weggelaar-Jansen, die hier een samenvatting geven van een eerder internationaal artikel. Samengevat artikel: Annemarie de Vos, Eline de Kok, Susanne Maassen, Monique Booy & Anne...
Zorg voor chronische ziekten bij mensen met een verstandelijke beperking is op orde, maar kan beter
Door Milou van den Bemd, die hieronder haar dissertatie samenvat. Besproken proefschrift: Milou van den Bemd, Suitability of chronic disease management in general practice for patients with intellectual disabilities, diss, Radboud Universiteit Nijmegen,26 juni...
Italiaan Ramazinni: grondlegger van studies naar beroepsziekten
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Parlementaire enquête in 1886 over misstanden in fabrieken We zijn tegenwoordig vertrouwd met beroepsziekten zoals RSI, burn-out, lawaaislechthorendheid, contacteczeem, het carpaal tunnelsyndroom en acute lage...
Casus Zuyderland levert vele leerpunten op
Door Guus Schrijvers en Robert Mouton, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. Wat de casus inhoudt Op donderdag 10 oktober toonde VWS-minister Agema begrip voor het verbouwplan van het ziekenhuis Zuyderland: de instelling biedt na de grote Heerlense...
Almere als proeftuin voor innovatie: Samenwerking tussen preventie, welzijn en zorg
Door Jannie Riteco, raad van bestuur Zorggroep Almere. In Almere staan zorg- en welzijnsorganisaties in de startblokken voor een grootschalige transformatie. Samenwerking is cruciaal om de uitdagingen die er liggen gezamenlijk aan te pakken en de juiste zorg en...
Governance en ziekenhuizen, een verhaal apart
Door Wim van Harten, hoogleraar health care technology Universiteit Twente. Complexiteit van organisatie, bestuur en toezicht Ziekenhuizen zijn complexe organisaties: duizenden hoogopgeleide medewerkers, medische en verpleegkundige staven waarmee wordt...
Over zoönosen gesproken: paraatheid geboden
Door Marion Koopmans, hoogleraar virologie, Erasmus Medisch Centrum. “Je bent minder druk nu zeker, he? Een veelgehoorde vraag als ik mensen tegenkom in wat inmiddels toch wel de post-COVID fase genoemd wordt. Hoewel “druk” zijn volgens mij vooral iets is wat je zelf...
Bij elke fase van training en inzet van een AI-model zijn menselijke waarden betrokken
Door Laura Hartman en Maartje Schermer. Ethisch onderzoek naar AI, van algemeen naar toepassing “Bij elke fase van het trainen en inzetten van een AI-model, zijn menselijke waarden betrokken”, aldus een recent overzichtsartikel in de New England Journal of...
Radicaal anders organiseren: De Pluspraktijken uit Zuid-Limburg zijn rijp voor verspreiding naar de rest van Nederland
Door Wiro Gruisen, manager regioregie CZ. De eerstelijnszorg cruciaal voor toekomstbestendig stelsel Het rapport De basis op orde van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) omschrijft een goed functionerende eerstelijnszorg als een...
Patiëntenuitkomsten voor de wijkverpleging: er zijn er vele en ze worden nauwelijks gebruikt
Door Jessica Veldhuizen, die hieronder haar recente dissertatie samenvat. Besproken proefschrift: Advancing District Nursing Care: Enriching evidence, embracing outcomes, and evolving through continuous learning, Universiteit Utrecht, maart 2024. Doel van het...
De Antonijnse plaag (met dank aan Sanny Fortuin)
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Het beleid betreffende de coronapandemie (2020-2023) ofwel Covid-19, had ingrijpende economische en sociale gevolgen. Lockdowns, al dan niet intelligent, zorgden voor economische terugslag, faillissementen en sociale...
Wachtlijsttriage werkt niet per instelling en wel regionaal
Door Guus Schrijvers en Robert Mouton, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. Het IZA blijft overeind en wordt verbreed Het regeerprogramma van 13 september telt 137 pagina’s, waarvan acht gaan over de zorg. Daarin onderscheidt de...
Not invented here syndroom hindert toepassing van innovatie in de zorg
Door Joba van den Berg, oud-Tweede Kamerlid voor het CDA. Op het moment van schrijven bestaat de Nieuwsbrief Zorg & Innovatie 25 jaar. Felicitaties aan de initiatiefnemers Guus Schrijvers en Robert Mouton! Maar ook een mooi moment voor reflectie: Want we...
Een kwart eeuw eHealth, van tool naar digitalisatie
Door Lisette van Gemert-Pijnen. Een brede kijk op eHealth eHealth is een kwart eeuw geleden geïntroduceerd in de gezondheidszorg. In 2001 verscheen de publicatie van Eysenbach (What is eHealth?), waarin hij het begrip eHealth definieert naar aanleiding van...
Chirurgen, vermoeidheid en complicaties: interventies noodzakelijk
Door Dink Legemate, oud-hoogleraar chirurgie Universiteit van Amsterdam & voormalig hoofd afdeling chirurgie Amsterdam UMC, locatie AMC. Simulator- en real-life studies tonen een negatief effect van vermoeidheid van chirurgen op patiënten uitkomsten. Dat is...
Geen ‘surprise question’ bij start van palliatieve zorg
Door Annemieke van der Padt-Pruijsten, internist, haemato-oncoloog, die hieronder haar dissertatie samenvat. Besproken proefschrift: A. van der Padt-Pruijsten, A hospital-based Palliative Care Pathway for patients with advanced cancer: Bridging the gap between...
Afbouwen van psychofarmaca verdient evenveel aandacht als het voorschrijven
Door Tessa de Vos, apotheker bij de Afbouw Apotheker. In Nederland gebruiken op dit moment 1,3 miljoen mensen slaapmiddelen en 1,2 miljoen mensen antidepressiva. Uit de ervaringen van huisartsen, psychiaters en zeker ook de gebruikers zelf blijkt het...
Nieuwe en betere methode voor calamiteiten-onderzoek beschikbaar
Door Mees Baartmans, die hier zijn recente dissertatie samenvat. Besproken dissertatie: Baartmans, M. C. Patient Safety and Medical Devices: Interacting contributing factors leading to unintended patient harm PhD-Thesis, Vrije Universiteit Amsterdam, Nivel...
Preventie van beriberi werd mogelijk na onderzoek van vele, vele jaren
Door Karel-Peter Companje, medisch historicus. Beriberi, vaak geassocieerd met polyneuropathie, wordt veroorzaakt door tekort aan vitamine B1 of thiamine. De ziekte komt nog altijd voor, bijvoorbeeld in Afrikaanse gebieden en Afrikaanse en Aziatische...
No transformation without representation
De burger in de zorgsector: transformatie vereist maatschappelijk draagvlak Door Pieter Vos en Cor Calis, auteurs van het recente advies Innovatie van gouvernante vraagt om governance van innovatie. Wat de burger direct raakt, moet democratisch gelegitimeerd...
Samen beslissen van dokter en patiënt: een terugblik op 25 jaar innoveren
Door Hiltje de Graaf, internist-oncoloog en zorgcriticus te Leeuwarden. Dit artikel gaat over de verandering in de afgelopen 25 jaar in de begeleiding van patiënten door zorgverleners in het proces van informatie-uitwisseling, overwegingen en beslissen over een...
Zorg op Afstand met Telemonitoring: redt deze gamechanger de toegankelijkheid van de zorg?
Door Jan Christiaan Huijsman, Strategisch adviseur digitale zorg bij Achmea Zilveren Kruis. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel Al 25 jaar telemonitoring Telemonitoring is geen moment uit beeld geweest in de afgelopen 25 jaar: congressen,...
Een orgaan, wat lang over het hoofd is gezien, blijkt verantwoordelijk voor onze welvaartsziekten
Door Wink de Boer, MDL-arts ziekenhuis Bernhoven te Uden. Veroudering en genetica zijn niet de enige oorzaak van de groei van moderne ziekten Waarschijnlijk heeft u nooit bij stil gestaan bij de vraag waarom “moderne” ziekten steeds vaker voorkomen. Denk...
Effectieve opvoedondersteuning: broodnodig, maar nauwelijks beschikbaar
Door Paul van der Velpen, oud-directeur van de GGD Amsterdam en auteur van het binnenkort verschijnende boek Meer gezonde jaren voor iedereen. Zo’n 25 jaar geleden kwam 1 op de 27 kinderen in aanmerking voor jeugdzorg. In 2023 was dat 1 op de 8 kinderen....
Culturele diversiteit in de zorg sinds de jaren zeventig: een terugblik en een vooruitblik
Door Fuusje de Graaff, medisch antropoloog. ‘Wil jij een verhaal met feiten en reflectie schrijven voor het lustrumnummer over cultureel sensitief werken? Dat kan gebaseerd zijn op onder meer je eigen loopbaan’, was de vraag. Ziehier een bescheiden antwoord. Eigenlijk...
Financiële ontwikkelingen van zorginstellingen in beeld over een langere termijn
Door Dirk Holtkamp, bestuurskundige werkzaam bij het Waarborgfonds voor de Zorgsector. Waar dit artikel over gaat… Grote zorginstellingen zijn op grond van hun Wtza-vergunning verplicht om jaarlijks een jaarrekening te deponeren via het CIBG. Dit is sinds...
Geïntegreerde zorg verlaagt sterfterisico en verbetert kwaliteit van leven bij chronische ziekten
Door Pim Valentijn, Liza Tymchenko, Wiro Gruisen, Bem Bruls, Fernando Abdalla Pereira en Rosa Y. Arends. Samengevat artikel: Valentijn P et al., International Journal of Integrated Care, 2024; 24(3): 16, 1–18. Context van de studie In een...
Populisme, Onbehagen en Gezondheidsbeleid
Door Guus Schrijvers en Robert Mouton, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg en Innovatie. Zomers leest uw redactie boeken over onderwerpen die het gezondheidsbeleid raken. De afgelopen weken was dat het boek De verborgen psychologie achter populisme. Auteur Buijssen...
Leefstijlinterventies door ziekenhuizen, accentverschuiving of echte impact?
Door Wim van Harten, Hoogleraar Kwaliteitsmanagement en Zorgtechnologie Universiteit Twente en Senior Research Groep Leider NKI. Steeds meer wetenschappelijke artikelen over leefstijlinterventies Zeker nu zorgstelsels kraken onder alsmaar stijgende kosten,...
Goed en beter gezondheidsrecht
Door prof. mr. Jaap Sijmons (Universiteit Utrecht). Liber amicorum en afscheidsrede prof. mr. Johan Legemaate Op 21 juni 2024 nam Johan Legemaate afscheid als hoogleraar in het Gezondheidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Eerst was er ter zijner ere een goed...
Zet in op een passend behandelplan voor de kwetsbare patiënt in navolging van het UMC Groningen
Door Hiltje de Graaf, internist-oncoloog en zorgcriticus, die hieronder de waardegedreven zorg op de oncologische chirurgie van het UMC Groningen bespreekt. Inleiding Het recente Zorgvisie-interview van Corine Lutz met de titel Passend behandelplan UMCG als het...
Marc Bonten: “Nederland is medisch beter voorbereid op een nieuwe pandemie. De ICT is helemaal niet verbeterd”
Door Guus Schrijvers, oud-hoogleraar Public Health en Paul van der Velpen, auteur van het boek Meer gezonde jaren voor Iedereen. Dat er weer een pandemie zou komen was bekend. Het zou ook niet logisch zijn als na Russische griep (1889), Spaanse griep...
ZINl geeft WLZ-signaal af, maar het maatschappelijk middenveld moet het oppikken
Door Robert Mouton en Guus Schrijvers, redacteuren van de Nieuwsbrief Zorg & Innovatie. Over de toekomst van de langdurige zorg zijn de afgelopen jaren al tal van adviezen verschenen, variërend van officiële adviesraden van de regering (SER, RVZ, WRR….), een...
